آیا دلتان برای طعمهای بینظیر شمال کشور تنگ شده؟ آیا میخواهید عطر سیر و سبزیجات معطر، سفرهتان را پر کند؟ ترشی لیته شمالی، پاسخی است به این دلتنگیها! این ترشی خوشمزه و پرطرفدار، نه تنها یک چاشنی لذیذ است، بلکه یک سفر کوتاه به خطه سرسبز گیلان است. تصور کنید تکههای ریز بادمجان، هویج، گل کلم و سیر، غرق در سرکه و ادویههای مخصوص، چه طعمی به یادماندنی خلق میکنند! ترشی لیته شمالی، همراه همیشگی غذاهای ایرانی است و میتواند اشتهای هر کسی را تحریک کند. این ترشی، برخلاف تصور خیلیها، اصلا سخت نیست و با کمی حوصله و دقت، میتوانید بهترین و خوشمزهترین ترشی لیته را در خانه تهیه کنید. راز یک ترشی لیته عالی، استفاده از مواد اولیه تازه و باکیفیت و رعایت نکات ریز و درشتی است که در این دستور به آنها اشاره خواهیم کرد. فراموش نکنید که ترشی لیته شمالی، فقط یک ترشی نیست، بلکه بخشی از فرهنگ و هنر آشپزی ایرانی است. پس با ما همراه شوید تا با هم، طعم اصیل شمال را به خانههایمان بیاوریم و سفرههایمان را رنگینتر کنیم. در ادامه این مقاله، طرز تهیه ترشی لیته شمالی را به صورت گام به گام و با تمام نکات کلیدی آموزش خواهیم داد. پس دست به کار شوید و این طعم بهشتی را تجربه کنید!
نکته: این دستور ترشی لیته شمالی برای حدود 6-8 نفر مناسب است. اندازه گیری ها تقریبی هستند و بسته به ذائقه می توانید کم و زیاد کنید. منظور از پیمانه، پیمانه های استاندارد شیرینی پزی (240 میلی لیتر) و منظور از قاشق غذاخوری، قاشق استاندارد غذاخوری (15 میلی لیتر) است.
نام ماده | مقدار |
---|---|
بادمجان دلمه ای | 1 کیلوگرم |
فلفل دلمه ای قرمز و سبز (مخلوط) | 500 گرم |
سیر | 1 بوته بزرگ (حدود 10-12 حبه) |
هویج | 3 عدد متوسط |
گوجه فرنگی | 500 گرم |
سبزی معطر (جعفری، گشنیز، نعناع، ترخون) ساطوری شده | 1 پیمانه پر |
سیرابیج (اختیاری) | 50 گرم |
سرکه سفید | به مقدار لازم (تا روی مواد را بپوشاند) |
رب انار ملس | 3 قاشق غذاخوری |
گلپر آسیاب شده | 1 قاشق غذاخوری |
تخم گشنیز آسیاب شده | 1 قاشق غذاخوری |
سیاه دانه | 1 قاشق غذاخوری |
نمک | به مقدار لازم |
فلفل قرمز (پودر یا خرد شده) | به مقدار لازم (بسته به تندی دلخواه) |
ترشی لیته شمالی، فقط یک چاشنی خوشمزه نیست! این معجون رنگارنگ، سرشار از مواد مغذی و فواید سلامتیه. بیایید نگاهی دقیقتر به ارزش غذایی و کالری این ترشی محبوب بیندازیم: **کالری تقریبی در هر وعده (برای 6-8 نفر):** از آنجایی که مقدار دقیق مواد اولیه و سرکه استفاده شده در ترشی لیته متغیر است، تخمین دقیق کالری دشواره. با این حال، به طور کلی میتوان گفت که هر وعده (حدود 150-200 گرم) ترشی لیته شمالی حدود **80 تا 120 کالری** دارد. این مقدار، بسته به میزان روغن اضافه شده (که در این دستور وجود ندارد و به کاهش کالری کمک میکند) و شیرینی رب انار، میتواند کمی متفاوت باشد. **ارزش غذایی (در هر وعده تقریبی):** * **فیبر:** ترشی لیته به دلیل وجود سبزیجات مختلف مانند بادمجان، فلفل دلمهای، هویج و گوجهفرنگی، منبع خوبی از فیبر است. فیبر به بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش کلسترول و تنظیم قند خون کمک میکند. * **ویتامینها:** این ترشی سرشار از ویتامینهای مختلف از جمله ویتامین C (به دلیل وجود فلفل دلمهای و گوجهفرنگی)، ویتامین A (به دلیل وجود هویج) و ویتامینهای گروه B (به دلیل وجود سبزیجات معطر) است. این ویتامینها نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت پوست و مو و بهبود عملکرد سیستم عصبی دارند. * **مواد معدنی:** ترشی لیته حاوی مواد معدنی مختلفی از جمله پتاسیم، منیزیم و آهن است. پتاسیم به تنظیم فشار خون کمک میکند، منیزیم در عملکرد عضلات و اعصاب نقش دارد و آهن برای جلوگیری از کمخونی ضروری است. * **آنتیاکسیدانها:** سبزیجات و ادویههای موجود در ترشی لیته، سرشار از آنتیاکسیدانها هستند. آنتیاکسیدانها از سلولهای بدن در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت میکنند و خطر ابتلا به بیماریهای مزمن مانند سرطان و بیماریهای قلبی را کاهش میدهند. * **سیر و خواص آن:** سیر موجود در این ترشی، خواص ضد میکروبی و ضد التهابی قوی دارد و به تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به عفونتها کمک میکند. * **ادویهها و خواص آنها:** گلپر، تخم گشنیز و سیاه دانه موجود در ترشی، علاوه بر طعم و عطر فوقالعاده، خواص دارویی فراوانی دارند. گلپر به هضم غذا کمک میکند، تخم گشنیز خاصیت ضد التهابی دارد و سیاه دانه به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. **نکات مهم:** * **نمک:** در مصرف ترشی لیته به میزان نمک آن دقت کنید. مصرف بیش از حد نمک میتواند برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مضر باشد. * **سرکه:** ترشی لیته به دلیل وجود سرکه، خاصیت اسیدی دارد. افرادی که مشکلات گوارشی دارند، باید در مصرف آن احتیاط کنند. **نتیجهگیری:** ترشی لیته شمالی، با طعم بینظیر و ارزش غذایی بالا، میتواند یک چاشنی سالم و خوشمزه در کنار غذاهای شما باشد. با مصرف متعادل این ترشی، میتوانید از فواید سلامتی آن بهرهمند شوید.
ابتدا بادمجانهای دلمهای را به خوبی بشویید و کلاهک آنها را جدا کنید. سپس، بادمجانها را به صورت نگینی خرد کنید. فلفل دلمهایهای رنگی (قرمز و سبز) را نیز شسته، تخم آنها را خارج کرده و به ابعاد بادمجانها خرد کنید. بهتر است اندازه قطعات تقریبا یکسان باشد تا ترشی یکدست و زیبا شود.
یک بوته سیر بزرگ را پوست بگیرید و حبههای آن را بشویید. سپس، با استفاده از سیر خرد کن یا رنده ریز، سیرها را پوره کنید. هویجها را نیز پوست گرفته و به صورت نگینی ریز خرد کنید. گوجه فرنگیها را شسته و پس از درآوردن قسمت سفت انتهایی، آنها را نیز به صورت نگینی خرد کنید. می توانید برای جلوگیری از شل شدن ترشی، پوست گوجه فرنگی ها را جدا کنید.
در یک قابلمه بزرگ، بادمجانهای خرد شده، فلفل دلمهایها، هویج نگینی، گوجه فرنگی خرد شده و سیر پوره شده را با هم مخلوط کنید. قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید و اجازه دهید مواد با آب خودشان بپزند. در این مرحله نیازی به اضافه کردن آب نیست. درب قابلمه را بگذارید تا مواد نرم شوند و آب اضافی آنها تبخیر شود. این فرایند حدود 30-45 دقیقه طول خواهد کشید. هر از گاهی مواد را هم بزنید تا ته نگیرند.
بعد از اینکه مواد پخته و کمی نرم شدند، سبزیجات معطر ساطوری شده (جعفری، گشنیز، نعناع و ترخون) را به قابلمه اضافه کنید. اگر از سیرابیج استفاده میکنید، آن را نیز ریز خرد کرده و به مواد اضافه کنید. سیرابیج عطر و طعم خاصی به ترشی لیته شما خواهد داد. مواد را به خوبی با هم مخلوط کنید و اجازه دهید سبزیجات نیز کمی تفت بخورند تا عطر آنها آزاد شود.
حالا نوبت به طعمدهی ترشی میرسد. رب انار ملس را به مواد اضافه کنید و خوب هم بزنید تا رنگ و طعم آن در تمام مواد پخش شود. سپس، گلپر آسیاب شده، تخم گشنیز آسیاب شده، سیاه دانه، نمک و فلفل قرمز (پودر یا خرد شده) را به مقدار لازم به ترشی اضافه کنید. مقدار فلفل قرمز بستگی به تندی دلخواه شما دارد. مواد را به خوبی مخلوط کنید و اجازه دهید طعمها به خورد هم بروند. حدود 5-10 دقیقه کافی است.
در این مرحله، سرکه سفید را به اندازهای به مواد اضافه کنید که روی تمام مواد را بپوشاند. حرارت را کمی کم کنید و اجازه دهید ترشی به مدت 15-20 دقیقه دیگر بجوشد تا سرکه به خوبی به خورد مواد برود و ترشی قوام پیدا کند. در این مدت، ترشی را هر از گاهی هم بزنید تا ته نگیرد.
بعد از اینکه ترشی به غلظت دلخواه رسید، آن را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید کاملا خنک شود. ترشی خنک شده را در شیشههای تمیز و خشک بریزید. دقت کنید که شیشهها کاملا پر شوند و هیچ هوایی داخل آنها باقی نماند. درب شیشهها را محکم ببندید و ترشی را در یخچال نگهداری کنید. ترشی لیته شمالی شما بعد از 2-3 روز آماده مصرف است. نوش جان!
اولین قدم برای تهیه ترشی لیته شمالی خوشمزه، انتخاب بادمجانهای دلمهای با پوست براق و بدون لک است. برای اطمینان از عدم تلخی بادمجان، پس از خرد کردن، آنها را به مدت 30 دقیقه در آب نمک قرار دهید و سپس آبکشی کنید. این کار نه تنها تلخی بادمجان را میگیرد، بلکه بافت آن را نیز منسجمتر میکند.
برای پخت بادمجانها دو روش وجود دارد: کباب کردن و آبپز کردن. کباب کردن بادمجانها طعم دودی و بینظیری به ترشی میدهد، اما زمان بیشتری میبرد. آبپز کردن سریعتر است، اما طعم دودی را نخواهید داشت. اگر وقت کافی دارید، حتماً بادمجانها را روی زغال یا در فر کباب کنید. در غیر این صورت، آبپز کردن گزینه مناسبی است. فقط دقت کنید بادمجانها زیاد پخته نشوند تا له نشوند.
فلفل دلمهایها را قبل از اضافه کردن به سایر مواد، کمی تفت دهید. این کار باعث میشود عطر و طعم فلفل دلمهای آزاد شده و ترشی شما خوشمزهتر شود. فقط کافیست فلفلها را کمی خرد کرده و در تابه با کمی روغن تفت دهید تا نرم شوند. مراقب باشید نسوزند.
سیر نقش بسیار مهمی در طعم ترشی لیته شمالی دارد. برای داشتن ترشی خوش عطر و طعم، از سیر تازه استفاده کنید. سیر را پس از پوست گرفتن، ریز خرد کرده یا رنده کنید. میتوانید مقداری از سیر را تفت داده و مقداری را به صورت خام به ترشی اضافه کنید. تفت دادن سیر طعم ملایمتری به آن میدهد.
هویج علاوه بر طعم، باعث تردی و زیبایی رنگ ترشی میشود. هویجها را پس از پوست گرفتن، نگینی خرد کرده و کمی بپزید تا نرم شوند. دقت کنید هویجها زیاد نپزند و حالت تردی خود را حفظ کنند.
گوجه فرنگیها را رنده کرده و یا در مخلوط کن پوره کنید. سپس پوره گوجه فرنگی را روی حرارت قرار دهید تا آب آن تبخیر شود و کمی غلیظ شود. این کار باعث میشود ترشی شما آبکی نشود و طعم بهتری داشته باشد. اگر گوجه فرنگیها خیلی آبدار هستند، میتوانید مقدار آنها را کمی کمتر کنید.
استفاده از سبزیجات معطر تازه در ترشی لیته شمالی بسیار مهم است. جعفری، گشنیز، نعناع و ترخون، سبزیجات اصلی این ترشی هستند. سبزیجات را پس از شستشو، به خوبی خشک کرده و سپس ساطوری کنید. استفاده از سبزیجات خشک، طعم و عطر دلخواه را به ترشی نمیدهد.
سیرابیج یک سبزی محلی شمالی است که طعم خاصی به ترشی میدهد. اگر به این سبزی دسترسی دارید، حتماً از آن در ترشی لیته استفاده کنید. سیرابیج را پس از شستشو و خرد کردن، به سایر مواد اضافه کنید.
برای تهیه ترشی لیته، از سرکه سفید با کیفیت استفاده کنید. مقدار سرکه باید به اندازهای باشد که روی تمام مواد را بپوشاند. استفاده از سرکه با کیفیت، باعث ماندگاری بیشتر ترشی میشود.
رب انار ملس، طعم ترش و شیرین بینظیری به ترشی میدهد. از رب انار با کیفیت و غلیظ استفاده کنید. اگر رب انار شما خیلی ترش است، میتوانید مقدار آن را کمی کمتر کنید و به جای آن از کمی شکر استفاده کنید.
گلپر، تخم گشنیز، سیاه دانه، نمک و فلفل قرمز، ادویههای اصلی ترشی لیته شمالی هستند. مقدار ادویهها را بسته به ذائقه خود تنظیم کنید. گلپر طعم خاصی به ترشی میدهد، تخم گشنیز عطر بینظیری دارد و سیاه دانه علاوه بر طعم، خواص دارویی نیز دارد. فلفل قرمز را نیز بسته به میزان تندی دلخواهتان اضافه کنید.
برای جلوگیری از له شدن ترشی، مواد را بیش از حد نپزید. همچنین، بعد از اضافه کردن سرکه، حرارت را کم کنید و اجازه دهید ترشی به آرامی بجوشد. جوشاندن بیش از حد ترشی، باعث له شدن مواد میشود.
پس از آماده شدن تمام مواد، آنها را در یک ظرف بزرگ با هم مخلوط کنید. سپس سرکه را اضافه کنید تا روی مواد را بپوشاند. ترشی را در یک ظرف شیشهای تمیز و خشک بریزید و در یخچال نگهداری کنید. اجازه دهید ترشی حداقل یک هفته در یخچال بماند تا طعمها به خوبی با هم ترکیب شوند و ترشی جا بیفتد.
برای نگهداری ترشی حتماً از ظروف شیشه ای استفاده کنید. ظروف پلاستیکی ممکن است طعم و بوی ترشی را تغییر دهند. قبل از استفاده، ظروف شیشه ای را به خوبی بشویید و استریل کنید تا از رشد باکتری ها جلوگیری شود. برای استریل کردن ظروف، می توانید آنها را به مدت 10 دقیقه در آب جوش قرار دهید.
ترشی لیته شمالی را باید در یخچال نگهداری کنید. در این صورت، ترشی تا چند ماه قابل استفاده است. دقت کنید که درب ظرف ترشی همیشه بسته باشد تا از ورود هوا و آلودگی جلوگیری شود.
دستور تهیه ترشی لیته شمالی، یک دستور کلی است و شما میتوانید بسته به ذائقه خود، تغییراتی در آن ایجاد کنید. برای مثال، میتوانید از سبزیجات دیگری مانند چوچاق یا خالواش نیز در ترشی استفاده کنید. همچنین، میتوانید مقدار رب انار یا ادویهها را کم و زیاد کنید تا طعم دلخواه خود را به دست آورید.
برای داشتن یک ترشی لیته مجلسیتر و خوشمزهتر، میتوانید مقداری گردوی خرد شده نیز به ترشی اضافه کنید. گردو طعم و بافت بینظیری به ترشی میدهد. گردو را در مراحل پایانی به ترشی اضافه کنید تا نرم نشود.
اشتراکگذاری در:
تگها: